Δευτέρα 21 Απριλίου 2008

Salvatore Quasimodo: Γλυκύτατη μητέρα, είναι η ώρα που κατεβαίνουν οι ομίχλες, ο Ναβίλιο χτυπά ανάκατα στα φράγματα...



Whistler, James Abbott McNeill (1834-1903)
Portrait of the Painter's Mother 1871
Oil on canvas, 144.3 x 162.5cm Musée d'Orsay, Paris

Γράμμα στη μητέρα

«Γλυκύτατη μητέρα, είναι η ώρα που κατεβαίνουν οι ομίχλες,
ο Ναβίλιο χτυπά ανάκατα στα φράγματα,
τα δέντρα φουσκώνουν απ' το νερό, καίγονται απ' το χιόνι·
δεν είμαι θλιμμένος στο Βορρά: δεν είμαι
και σε γαλήνη με τον εαυτό μου, μα δεν περιμένω
συγγνώμη από κανέναν, πολλοί μου έδωσαν δάκρυα
σαν άνθρωπος με άνθρωπο. Ξέρω ότι δεν είσαι καλά, ότι ζεις
σαν όλες τις μανάδες των ποιητών, φτωχή
και σωστή στο μέτρο της αγάπης
για τα ξενιτεμένα παιδιά σου. Σήμερα είμαι εγώ
που σου γράφω.» Επιτέλους, θα πεις, δυο λόγια
από 'κείνο το αγόρι που 'φυγε μια νύχτα με μια κοντή κάπα
και μερικούς στίχους στην τσέπη. Φτωχό, σχεδόν έτοιμο για κατορθώματα,
θα το σκοτώσουν καμιά μέρα σε κανένα μέρος.
«Αλήθεια, θυμάμαι, ήταν σ' εκείνο το γκρίζο σταθμό
των αργών τρένων που μετέφεραν αμύγδαλα και πορτοκάλια,
στις εκβολές του Ιμέρα, το ποτάμι ήταν γεμάτο καρακάξες,
άλατα, ευκαλύπτους. Μα τώρα σ' ευχαριστώ,
αυτό θέλω, για το σαρκασμό που έβαλες
στα χείλη μου, μειλίχιο σαν το δικό σου.
Εκείνο το χαμόγελο μ' έσωσε από πόνους και κλάματα.
Και δεν ενδιαφέρει αν τώρα έχω ένα δάκρυ για σένα,
και για όλους εκείνους που σαν κι εσένα περιμένουν,
και δεν ξέρουν τί πράγμα. Αχ, ευγενικέ θάνατε,
μην αγγίξεις το ρολόι της κουζίνας που χτυπά πάνω στον τοίχο,
όλα τα παιδικά μου χρόνια πέρασαν πάνω στο σμάλτο
της δικής του πλάκας, πάνω σ' εκείνα τα ζωγραφισμένα λουλούδια:
μην αγγίξεις τα χέρια, την καρδιά των ηλικιωμένων.
Μα μήπως απαντά κανείς; Ω συμπονετικέ θάνατε,
ντροπαλέ θάνατε. Αντίο, αγαπημένη, αντίο γλυκύτατή μου μάνα »

Salvatore Quasimodo
Μετ.Μαριάννα Τζανάκη



O Salvatore Quasimodo εικοσάχρονος




SALVATORE QUASIMODO (1959 Nobel Λογοτεχνίας) Ιταλός λογοτέχνης και δημοσιογράφος. Γεννήθηκε το 1901 στις Συρακούσες της Σικελίας. Από φτωχή οικογένεια με 4 παιδιά, δεν του επέτρεπε η οικονομική τους κατάσταση ούτε καν να σκεφτεί τη λογοτεχνία. Σπούδασε μηχανικός στην Πολυτεχνική Σχολή της Ρώμης. Σπουδές όμως, που δεν κατάφερε να ολοκληρώσει ποτέ λόγω οικονομικών προβλημάτων. Έτσι, εργάστηκε ως τεχνικός στο Υπουργείο Δημοσίων Έργων της Ιταλίας. Το 1929 εγκαταστάθηκε στη Φλωρεντία και ένα χρόνο αργότερα δημοσίευσε τα πρώτα ποιήματά του με τίτλο Νερά και Χώματα. Το 1938 ο Κουαζίμοντο αποφασίζει να κάνει μια εντυπωσιακή στροφή στην καριέρα του. Παραιτείται από τη θέση του στο Υπουργείο και αρχίζει να ασχολείται επαγγελματικά με τη δημοσιογραφία και τη λογοτεχνία. Η δεύτερη ποιητική του συλλογή, Βυθισμένο όμποε εκδόθηκε το 1932 ενώ ακολούθησαν: Το άρωμα ευκαλύπτου και άλλα ποιήματα, Ερατώ και Απόλλων, Με το ξένο πόδι πάνω στη καρδιά, Η ζωή δεν είναι όνειρο, Το ψεύτικο και το αληθινό πράσινο, Ασύγκριτη γη, Να δίνεις και να έχεις κ.ά. Το 1959 βραβεύτηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Η προσφορά του στη μετάφραση αρχαίων ελλήνων συγγραφέων και ξένων λογοτεχνών, είναι σημαντικότατη. Πέθανε το 1968 σε ηλικία 67 ετών.

17 σχόλια:

μαριάννα είπε...

Lettera alla madre


«Mater dulcissima, ora scendono le nebbie,
il Naviglio urta confusamente sulle dighe,
gli alberi si gonfiano d'acqua, bruciano di neve;
non sono triste nel Nord: non sono
in pace con me, ma non aspetto
perdono da nessuno, molti mi devono lacrime
da uomo a uomo. So che non stai bene, che vivi
come tutte le madri dei poeti, povera
e giusta nella misura d'amore
per i figli lontani. Oggi sono io
che ti scrivo.» Finalmente, dirai, due parole
di quel ragazzo che fuggì di notte con un mantello corto
e alcuni versi in tasca. Povero, così pronto di cuore,
lo uccideranno un giorno in qualche luogo.
«Certo, ricordo, fu da quel grigio scalo
di treni lenti che portavano mandorle e arance,
alla foce dell'Imera, il fiume pieno di gazze,
di sale, d'eucalyptus. Ma ora ti ringrazio,
questo voglio, dell'ironia che hai messo
sul mio labbro, mite come la tua.
Quel sorriso m 'ha salvato da pianti e da dolori.
E non importa se ora ho qualche lacrima per te,
per tutti quelli che come te aspettano,
e non sanno che cosa. Ah, gentile morte,
non toccare l'orologio in cucina che batte sopra il muro,
tutta la mia infanzia è passata sullo smalto
del suo quadrante, su quei fiori dipinti:
non toccare le mani, il cuore dei vecchi.
Ma forse qualcuno risponde? O morte di pietà,
morte di pudore. Addio, cara, addio mia dulcissima mater»

Salvatore Quasimodo

Για τους ιταλόφωνους φίλους!

faraona είπε...

"Ξέρω ότι δεν είσαι καλά, ότι ζεις
σαν όλες τις μανάδες των ποιητών, φτωχή
και σωστή στο μέτρο της αγάπης
για τα ξενιτεμένα παιδιά σου."
Aυτους τους στιχους θα τους στειλω στην πεθερα μου που λατρευει την ποιηση και δεν δισανασχετισε ποτε με τα δυο της αγορια οτι κι αν εκαναν στη ζωη τους.Ειναι συνταξιουχος δασκαλα,αυτοεξυπηρετουμενη,ανεξαρτητη κι οταν ειναι αρρωστη δεν αφηνει να την πλησιασει κανεις.Μας κλειδωνει απ εξω για να μη μας κολλησει.Διαβαζει δε ποιηση χρονια τωρα και ξερει τρομερα πραγματα για την ζωη πολλων ποιητων.
Γητευτρια σ ευχαριστω πολυ .
φιλια.

κοκκινη κισσα είπε...

Μαριάννα πόσο τρυφερό..
σου φέρνει δάκρυα στα μάτια καθώς το διαβάζεις...
δέν μπορώ να πώ τίποτα άλλο...

να ΄χεις όμορφες μέρες

ΑΝΤΩΝΗΣ Σ. είπε...

Δεν είναι μόνο η γνωριμία με τους ποιητές, είναι και οι θαυμάσιες μεταφράσεις. Και το Πιστεύω του Λειβαδίτη μετά το αντίστοιχο του Νάνου.. υπέροχο! Νά 'σαι καλά Γητεύτρια, καλή βδομάδα και καλή Ανάσταση στις ψυχές μας.

tractatus είπε...

Να δίνεις και να έχεις...είνα αλήθεια οτι όταν είσαι μητέρα αυτό λειτουργεί χωρίς σκέψη, χωρίς επεξεργασία...αυτόματα(ίσως με ελάχιστες εξαιρέσεις)...αλλά πόσο σου επιστρέφει όταν λειτουργεί ειδικά επειδή το κάνεις χωρίς να περιμένεις να σου επιστρέψει, χωρίς να ζητάς...

Ανώνυμος είπε...

Ευχαριστώ πολύ για όλα τα συγκλονιστικά ποιήματα που έχω διαβάσει σε αυτό το ποστ. Με έκαναν να αγοράσω καινούργια βιβλία ποίησης.
Ελένη

μαριάννα είπε...

Faraona

Να την χαιρόσαστε τη μάνα σας κοπέλα μου! Πολύτιμη!
Κι εκείνη να χαίρεται όλους εσάς! Η τύχη είναι αμοιβαία και μάλλον δεν είναι τυχαίο... ;)
Θερμές ευχές και από δω. Να ζήσεις πολλά πολλά χρόνια ευτυχισμένη και με την ίδια διάθεση και κέφι!

μαριάννα είπε...

κόκκινη κίσσα

Έφη ειλικρινά, όταν μεταφράζεις ένα ποίημα το παίρνεις μέσα σου. Το ζεις. Το νιώθεις δικό σου. Σου ομολογώ ότι έκλαψα. Με συγκινεί απίστευτα η γενναιότητα της ψυχής που είχαν μανάδες σαν τη μάνα του ποιητή, με το ζωγραφιστό, μειλίχιο χαμόγελο που περιγράφει ο ποιητής και που την ευχαριστεί που του το χάρισε, για να κρύβει το κλάμα και τον πόνο του.
Κι επειδή τυχαίνει να έχω τρία παιδιά σε τρεις διαφορετικές χώρες, πολύ μακρινές μεταξύ τους, η καρδιά μου πονάει και μόνο στην ανάγνωση.
Η φτώχεια εκείνης της εποχής έκανε να φαίνεται τεράστια η απόσταση της Λομβαρδίας από το Παλέρμο.
Όταν λέει Βορρά ο ποιητής εννοεί περιοχή Μιλάνου, όπου ο Ναβίλιο είναι ένα κανάλι που παίρνει τα νερά του από τον δικό μας ποταμό Τιτσίνο. Ο Ιμέρα πιο κάτω που αναφέρει τις εκβολές του, είναι Παλέρμο. Απόσταση αστεία για σήμερα. Απόσταση ικανή να στερεί τα παιδιά από τη μάνα, τότε.
Περάσανε ζόρια σαν οικογένεια οι Κουαζίμοντο. Μετά από έναν μεγάλο σεισμό αναγκάστηκαν να φύγουν από τη Σικελία. Με τέσσερα παιδιά...

μαριάννα είπε...

trelos

Εσύ να είσαι καλά αγόρι μου! Σε χαίρομαι τόσο που τα λαμβάνεις... Μεγάλη χαρά να βλέπω τους νέους να διαβάζουν ποίηση και να την κρατάνε μέσα τους! Ξέρω γιατί στο λέω... ;)

μαριάννα είπε...

tractatus

Ειδικά εκείνα τα χρόνια, η καρτερικότητα και η γενναιότητα των μανάδων, ήταν κάτι το ασύλληπτο.
Πρόλαβα να δω τέτοιες καπετάνισσες ψυχής, στην Κρήτη. Με 13 παιδιά, με 7, με 8 και να μην έχουν κανένα κοντά τους, ούτε όταν πέθαιναν!!!
Απίστευτος πόνος, βουβός και κρυφός. Γυναίκες αγέρωχες, βυθισμένες στις σκέψεις τους, λιγομίλητες, δουλειά σκληρή και πολύ εργόχειρο τα απογεύματα... διαφυγή και καταφύγιο.

μαριάννα είπε...

Ελένη

Ελενάκι μου! Μεγάλη χαρά μου δίνεις! Αν κατάφερα μοιράζοντας τ' αγαπημένα μου να σας δημιουργήσω διάθεση να ψάξετε ακόμα πιο βαθιά την ποίηση. Να τα καλά των ιστολογίων! Ότι παίρνουμε ο ένας απ' τον άλλον... Δυναμική σχέση, ανατροφοδοτούμενη!

Γιωργος Κεντρωτης είπε...

Μαριάννα, σ' τό 'κλεψα για να χρησιμοποιηθεί εν καιρώ. Σε χαιρετώ.

Ανώνυμος είπε...

Σε λίγες ημέρες είναι η γιορτή της Μάνας ... Τότε θα το ξαναδιαβάσουμε (και όχι μόνο τότε) ....
Εγώ πάντως , που δηλώνω "αρχαιολάτρης" , θα συμπληρώσω λίγους ακόμα στίχους του :
"... Η ξεναγός μιλούσε
από το κύμα του φεγγαριού
ότι στο κέντρο του Παρθενώνα
η έκρηξη μιας μπαρουταποθήκης τούρκικης
κατάστρεψε την αρμονία των αγαλμάτων,
εξηγούσε τον αφανισμό της Παλλάδας Αθηνάς,
τον ερχομό της Μαρίας
Vergine Madre , figlia del suo figlio
στο κέρατο το ξύλινο της κίτρινης γλαύκας ."
---------------------
Από το ΜΙΑ ΝΥΧΤΑ ΣΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗ του Salvatore Quasimodo
-----------------------
Ειρηνική Μεγαλοβδομάδα και γλυκειά Ανάσταση να έχεις .

μαριάννα είπε...

γιώργος κεντρωτής

Καλησπέρα Γιώργο! Χαίρομαι που σου άρεσε!

μαριάννα είπε...

silia

Το σκέφτηκα κι εγώ χθες που έκανα τη μετάφραση, για τη γιορτή της μάνας, αλλά με είχε συγκινήσει τόσο που δεν κρατήθηκα.
Άλλωστε στη γιορτή της μάνας ξέρουμε εμείς. Μάθαμε. Η μάνα στην ποίηση. ;)
Πολλά του χρωστάμε για την προσφορά του στη διάδοση της ελληνικής κουλτούρας με τις μεταφράσεις του!
Αρχαιόπληκτη ε; Και ποιός Έλληνας δεν είναι; Για να μη σου πω Ευρωπαίος!!!
Θα φύγεις Πάσχα; Ότι κι αν κάνεις σου εύχομαι να περάσεις αξέχαστα! Να είναι ένα Πάσχα γλυκό, ευτυχισμένο και ξεκούραστο!

Σε φιλώ!

Κούκος είπε...

Αν τα μπλογκάκια ήταν ζωντανός οργανισμός, το δικό σου θα ήταν η καρδιά του!
Ευχές για τα καλύτερα!!
Καλή Ανάσταση!!!

μαριάννα είπε...

κούκος

Καλή Ανάσταση καλέ μου κούκε! Σ' ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια τις ευχές σου! Με συγκινείς!

Πολλά φιλιά! Να περάσεις όμορφα!