Πέμπτη 26 Νοεμβρίου 2009

Oceana, Osvaldo Golijov... ευλογία, όταν η παρέα σου δίνει την επόμενη λέξη... Από τα Cantos ceremoniales, τα Τελετουργικά Άσματα του Pablo Neruda




Ωκεανίδα

Πρώτο Κύμα
Ωκεανίδα νυμφική, ισχίο των νησιών,
Εδώ στο πλευρό μου, τραγούδησέ μου τα εξαφανισμένα
Τραγούδια, σημάδια, αριθμούς του ποθημένου ποταμού.

Δεύτερο Κύμα
Θέλω ν' ακούσω το αθέατο, που έπεσε από το χρόνο
Στο σκέπασμα απ' τους φοίνικες το ισημερινό.
Δώσε μου τον οίνο το μυστικό που κάθε συλλαβή φυλάει:
Πάνε κι έρχονται στους αφρούς, φυλές μελιού πεσμένες
Στο ναυτικό κανάτι πάνω στους θαλασσινούς πυθμένες .

Τρίτο Κύμα
Ωκεανίδα, πλάγιασε τη νύχτα σου στο Κάστρο
Που φύλαξε ακατάπαυστα τα μαλλιά σου
Σε κάθε κύμα που σήκωνε η θάλασσα
Και μετά δεν ήσουν εσύ αλλά η θάλασσα που περνούσε,
Αλλά η θάλασσα, αλλά η θάλασσα

Άρια
Λαχταράω να μην είμαι τίποτ' άλλο παρά πέτρα θαλασσινή
Άγαλμα. Λάβα, ακατέργαστος πύργος μνημείο
Όπου συντρίβονται τα κύματα εξαφανισμένα πια
Θάλασσες που χάθηκαν μ' άσματα και ταξιδευτές

Χορωδιακό
Ωκεανίδα, δώσε μου το όστρακο του υφάλου
Άσε να καλύψουν οι αστραπές σου τα τείχη,
Οι Σπόνδυλοι*, ήρωες στεφανωμένοι με αγκάθια,
Η λαμπρότητα του murex* στα βράχια:
Εσύ ξέρεις πως πάνω στο υπερπόντιο αλάτι
Στο χιονένιο του καράβι ταξιδεύει ο Αργοναύτης.

Pablo Neruda
Μετ.flamencologio και Μαριάννα Τζανάκη

* Σπονδυλίδαι (Spondylidae)
Η οικογένεια των Σπονδυλίδων (Spondylidae) είναι είδος οστράκων της Καραϊβικής, γνωστή σε ολόκληρο τον αρχαίο κόσμο, όπου οι ωκεανοί ξέβραζαν στις ακτές. Στην προ-Κολομβιανή Αμερική, οι σπόνδυλοι χρησιμοποιούνταν ως υλικό για βασιλικά κοσμήματα και σκαλιστά νεκρικά αφιερώματα. Τα χρησιμοποιούσαν επίσης στην θρησκευτική λατρεία και σε ιεροτελεστίες. Ομοίως ήταν γνωστό από αρχαιοτάτων χρόνων, ότι οι Muricinae ή murex είναι μια άλλη οικογένεια μαλακίων των οποίων οι εκκρίσεις ήταν η πηγή της βασιλικής πορφύρας.

Αφιερωμένο στο Φλαμενκολόγιο και τον jb.
Οφείλω να σε συγχαρώ αγαπητέ μου Νίκο για τη θαυμάσια μετάφρασή σου από τα ισπανικά, μέσω των γαλλικών και των λατινικών σου. Και δεν έπεσες και στον ευκολότερο ποιητή, ούτε καν σε βατό ποίημά του. ;) Το εύγε λοιπόν είναι διπλό!
Ειλικρινά ευχαριστώ και τους δυο σας για τη χαρά της επικοινωνίας! Καλή μας αρχή! :)

20 σχόλια:

flamencologio είπε...

Καλέ δεν είμαστε καλά! Για ποια "μετάφραση"με συγχαίρεις;Εννοείς φαντάζομαι τις τρεις λέξεις που κατάλαβα!!! Αμ αυτό πια με τους Σπονδυλίδες και τους murex!!Αισθάνομαι ημιμαθέστατος! Και πάνω απ'όλα σε ευχαριστώ αγαπητή μου εκ μέρους και των δυό!

flamencologio είπε...

παρά την προφανή υπερβολή σου σχετικά με τη"μετάφρασή¨μου, οφείλω να σού δηλώσω τη χαρά μου που επικοινωνούμε και περνάμε τέλεια,έστω και...διαδικτυακώς!

μαριάννα είπε...

Νίκο μου, δεν είναι υπερβολή και θα σου πω γιατί. Γιατί δεν έκρινα τη μετάφραση στο σύνολό της, αφού ήταν ημιτελής, αλλά τους στίχους που μετέφρασες. Κι αυτό το έκανες πολύ καλά με τις εύστοχες λέξεις που διάλεξες. Γιατί το σημαντικό στη μετάφραση, κατά τη γνώμη μου, δεν είναι να καταλαβαίνουμε το ξένο κείμενο, αλλά το λεξιλόγιο της μητρικής μας γλώσσας και το πόσο σεβόμαστε και μελετάμε το πρωτότυπο ώστε να μην παραποιήσουμε αυτό που λέει ο ποιητής, ερμηνεύοντας κατά το δοκούν τα λόγια του ή κάνοντας ποίηση πάνω στην ξένη ποίηση. Να διαβάζει ο αναγνώστης Νερούδα και όχι Μαριάννα ή όποιον άλλον. Βέβαια συχνά η γλώσσα επιβάλλει χρησιμοποίηση διαφορετικών λέξεων προκειμένου να αποδοθεί σωστά ένας στίχος, αλλά αυτό πρέπει να γίνεται με τις λιγότερες κατά το δυνατόν θυσίες.
Ε, αυτά είδα στη μετάφρασή σου στις λίγες έστω γραμμές που μετέφρασες.
Και βεβαίως να σου πω και πάλι, πόσο ευτυχής είμαι που βρεθήκαμε!

Καλό απόγευμα!

flamencologio είπε...

σε χιλιοευχαριστώ

Ρωμανός Σκλαβενίτης-Πιστοφίδης είπε...

''εδώ υπάρχει ένας έρωτας μεγάλοοςςςςς.......''
χαχα

flamencologio είπε...

Αυτό πολύ θάθελα να το δω μεταφρασμένο από τη Μαριάννα:


Y en las noches que haya luna llena
Και τις νύχτες που έχει πανσέληνο
sera porque el nino este de buenas.
είναι γιατί το μωρό είναιχαρούμενο.
Y, si el nino llora, menguara la luna
Κι αν το μωρό κλαίει, χαμηλώνει το φεγγάρι
Para hacerle una cuna.
Για να του φτιάξει μια κούνια...

Tonto el que no entienda
Cuenta una leyenda
Que una hembra gitana
Conjuro a la luna
hasta el amanecer
Liorando pedia
Al llegar el dia
Desposar un cale

Tendras a tu
hombre piel morena
Desde el cielo
hablo la luna llena
Pero a cambio quiero
El hijo primero
Que le engendres a el
Que quien su hijo inmola
Para no estar sola
Poco le iba a querer

Luna quieres ser madre
Y no encuentras querer
Que te haga mujer
Dime luna de plata
Que pretendes hacer
Con un niño de piel
Hijo de la luna

De padre canela nacio un niño
Blanco como el lomo
de un armiño
Con los ojos grises
En vez de aceituna
Niño albino de luna
Maldita su estampa
Este hijo es de un payo
Y yo no me lo callo

Luna quieres ser madre
Y no encuentras querer
Que te haga mujer
Dime luna de plata
Que pretendes hacer
Con un niño de piel
Hijo de la luna

Gitano al creerse
deshonrado
Se fue a su mujer
cuchillo en mano
De quien es el hijo
Me has engañao fijo
Y de muerte la hirio
Luego se hizo al monte
Con el niño en brazos
Y alli le abandono

Luna quieres ser madre
Y no encuentras querer
Que te haga mujer
Dime luna de plata
Que pretendes hacer
Con un niño de piel
Hijo de la luna

Y en las noches
que haya luna llena
Sera porque el niño
este de buenas
Y si el niño llora
Menguara la luna
Para hacerle una cuna
Y si el niño llora
Menguara la luna
Para hacerle una cuna...

Στείλε μου κι εσύ αγγλόφωνα ή γαλλόφωνα κομμάτια ποίησης που αγαπάς, έχω μεταφράσει λίγο Πόε και το Μακμπέθ του Σαίξπηρ ολόκληρο, έτσι, για άσκηση...

μαριάννα είπε...

flamencologio

Ααα, τέλεια! Γιατί συχνά υπάρχουν αγγλικά και γαλλικά ποιήματα που πολύ θα ήθελα να τα δω σε μετάφραση και όχι σε απόδοση.;)
Ένας ποιητής που με «καίει» που δεν μιλάω καλά τη γλώσσα του είναι ο γαλλόφωνος μποέμ Ελβετός Blaise Cendrars
Έκανα μια μετάφραση στο Le ventre de ma mère, που το βρίσκω καταπληκτικό και έχει κάνει και μια θαυμάσια μετάφραση ο Γιάννης Βαρβέρης στο Πάσχα στη Νέα Υόρκη. Αν μιλούσα καλά γαλλικά θα ήθελα πολύ να διαβάσω ολόκληρο το La Prose du transsibérien et de la petite Jehanne de France που το έχω διαβάσει σε αποσπάσματα και στα γαλλικά μου τα σάτρα πάτρα.
Υπάρχει σε μετάφραση του εξαίρετου Κλείτου Κύρου, από τις εκδόσεις Άκρον, αλλά όσες φορές το έψαξα δεν το βρήκα.
Αν σ' ενδιαφέρει μελλοντικά και αν έχεις χρόνο, κοίταξέ το.
Θα μεταφράσω αυτό που έβαλες από τον γιο της σελήνης, αλλά δώσε μου λίγο χρόνο γιατί ετοιμάζω ένα σάιτ που απορροφά όλο μου το ενδιαφέρον αυτές τις μέρες, συν του ότι πέθανε ένας Ισπανός συγγραφέας που αγαπούσα πολύ, στις αρχές Νοέμβρη και του ετοιμάζω ένα αφιέρωμα.
Μόλις λασκάρω λίγο θα επανέλθω.
Και φυσικά θέλω να διαβάσω όλα όσα έχεις μεταφράσει από Σαίξπηρ και Πόε... :)

Καλησπέρα και καλό ΣΚ!

μαριάννα είπε...

Σ.Π.Ρ.

Πιο μεγάλος δε γίνεται! Σωστά διέγνωσες! Η μετάφραση ήταν και θα παραμείνει ο μεγάλος έρωτας της ζωής μου!










Άρπα την! Για να μας δουλεύεις... :)))))))))))))

Καλησπέρες πειραχτήρι! ;)

michael_025 είπε...

Ακριβή μας Μαριάννα, ένας παλιός Αραβικός μύθος της Ισπανίας που είχε εξάψει τη φαντασία μου παιδί και που πάντα αναρριγώ σαν τον θυμάμαι, λέει πως η αγαπημένη του Χαλίφη έβλεπε έξω απ' το καφασωτό τις γυναίκες του λαού να περπατούν με πόδι ξυπόλητο στις λάσπες και τις ζήλεψε. Το δικό της ποδαράκι άλλο απ' τα σπάνια μάρμαρα και τα πολύτιμα χαλιά δεν γνώριζε. Είπε λοιπόν μια μέρα το παράπονό της στο Χαλίφη κι αυτός τι έκανε αν αγαπάτε; Έδωσε αμέσως διαταγή να φέρουνε κανέλλα και γαρύφαλλο κι ανθόνερο φορτώματα, να κάνουν λάσπη και της λέει: "Να, αγαπημένη της ψυχής μου, περπάτα λοιπόν στη λάσπη που τόσο πόθησες..."

Που τον θυμήθηκα τώρα το μύθο; Μα εσείς μου τον θυμίσατε, με την ομορφιά, την ζωντάνια, την ποίηση που σκορπάτε γύρω, την εξυπνάδα, το duende σας. Ακόμα κι αν δεν πεθυμήσατε, ως είναι φυσικό, τη λάσπη (και πώς αφού μας περιβάλλει από παντού;) θ’ αξίζατε θαρρώ, και με το παραπάνω αυτό το χορό των μπαχαρικών. Στρώνουμε λοιπόν κανελλογαρύφαλλο κι ανθόνερο στα μάρμαρα της διαδικτυακής σας Alhambra. Χορέψτε καλή μου, χορέψτε...


jb

μαριάννα είπε...

jb

Πλημμύρισε το σαλόνι μου ευωδιές από ανθόνερα και κανελογαρίφαλα που είναι σημειωτέον και οι αγαπημένες μου εσάνς στα αρώματα. :) Απίστευτος είστε jb! Ο μύθος σας υπέροχος! Η τιμή της ανάκλησής του που μου προσδίδετε, εξαιρετικά συγκινητική και τόσο μεγάλη, που με αγχώνει και δεν βρίσκω τα κατάλληλα λόγια να σας ευχαριστήσω. Η γραφή σας, μοναδική πάντα, αποπνέει φρεσκάδα συνδυασμένη με ποιότητα και αισθητική που αφοπλίζει.
Ειλικρινά σας είμαι ευγνώμων για όσα όμορφα ανακαλείτε και προκαλείτε! ;)

Αστοριανή είπε...

...Πόσο με γοήτεψε τούτη η ανάρτηση!
Μαριάννα μου,
αν κι όπως λες, οι ώρες μας φορτωμένες...
αγγλικά, θα μπορούσα να "βοηθήσω..."
αν με χρειαστείς!
Να είσαι πάντα καλά,
Υιώτα
αστοριανή
ΝΥ

μαριάννα είπε...

Αστοριανή

Καλημέρα γλυκιά μου! Με συγκινείς ειλικρινά. Ξέρω ότι όλοι οι σύγχρονοι άνθρωποι πάσχουμε από το σύνδρομο του Νταλί, που τον κυνηγούσε τόσο ο χρόνος, ώστε κοιμόταν συχνά και μια ώρα την ημέρα. Γι αυτό και ζωγράφιζε ρολόγια.

Κάπως έτσι καταντήσαμε όλοι μας. Νοσταλγώ συχνά, την πολυτέλεια της πλήξης. ;)

Αν χρειαστώ κάτι θα σου στείλω. Μιλάνε τα παιδιά μου τέλεια αγγλικά και γαλλικά ή ιταλικά, αλλά τεχνοκρατικά και όχι λογοτεχνικά. Άσε που τα δυο μεγάλα κόβουνε φλέβες με την ποίηση. Ο μικρός ξεφλέβισε λίγο, να δω αν θα τον σώσω... χαχαχαχαχα

Σε φιλώ! Καλημέρες!

Juanita La Quejica είπε...

Να είσαι καλά Μαριάννα που μας ενημερώνεις για ιδιαίτερα ενδιαφέροντα blogs και δεν τα κρατάς μόνο για τον εαυτό σου.

Αστοριανή είπε...

...τρία διαμάντια!!!
'Ο,τι και να ...νομίζεις (!!!) διαμάντια είναι!
Να σου είναι με υγεία και αγάπη, αυτό μετράει πάνω απ' όλα.
Να τα προσέχεις σαν τα μάτια σου,
Υιώτα
(αστοριανή) ΝΥ

μαριάννα είπε...

Να 'σαι καλά Αστοριανή μου!
Κάθε καλό και σε σένα!

flamencologio είπε...

Πάντα ερωτευμένος με το πνεύμα σας Μαριάννα, επιφυλάσσομαι να τηρήσω σύντομα την υπόσχεσή μου. Προς το παρόν αναρτώ τα αγαπημένα σας κείμενα. Αγαπητέ jb μάς λείπεις τελευταίως...Φίλτατε Σ.Π.Ρ...ζηλεύετε;
φιλιά σε όλους σας
Νίκος

flamencologio είπε...

Blaise Cendrars
Η πρόζα είναι αφιερωμένη στους μουσικούς
( η πτωχή μετάφρασις αφιερωμένη στη Μαριάννα)

Ήμουν στην εφηβεία μου την εποχήν εκείνη
θάμουν δεν θάμουνα δεκάξι
κι είχα ήδη ξεχάσει τα παιδικά μου χρόνια
δεκάξι χιλιάδες λεύγες μακριά από τη γέννησή μου.

Ημουν στη Μόσχα, στην πόλη με τα χίλια τρία καμπαναριά και τους εφτά σταθμούς
τους εφτά σταθμούς και τους χίλιους τρεις πύργους που δεν είχα βαρεθεί ακόμη
γιατί η εφηβεία μου ήταν τόσο αγριεμένη, τόσο γεμάτη τρέλλα,
που έβραζε από πύργο σε πύργο
σαν το ναό της Άρτεμης στην Έφεσο ή
σαν την Κόκκινη Πλατεία στη Μόσχα
την ώρα που ο ήλιος δύει...

Έριχναν φως τα μάτια μου σε αρχαία μονοπάτια.
Κι ήμουνα τόσο κακός- ήδη από τότε- ποιητής
που πώς να φτάσω στ'άκρα δεν το γνώριζα...

Φάνταζε το Κρεμλίνο σαν μια τεράστια τούρτα ταρτάρ πασπαλισμένη με χρυσάφι
μ΄αμύγδαλα Καθεδρικούς ολόλευκους και το μελί και χρυσαφί απ΄τα καμπαναριά

Ένας γερο-καλόγερος μου διάβαζε το θρύλο του Νοβγκορόντ
κι εγώ διψούσα
την ώρα που μετέφραζα
σφηνοειδή γραφή.

Κι έπειτα, σιγά σιγά, πέταξαν στην πλατεία
τα περιστέρια του Αγίου Πνεύματος
Πέταξαν και τα χέρια μου θροϊζοντας σαν άλμπατρος..

Κι αυτή η εικόνα
ήταν ό,τι είχα και δεν είχα ως τελευταία ανάμνηση
της τελευταίας μέρας
αυτού του τελευταίου ταξιδιού
κι ως τελευταία ανάμνηση της θάλασσας.

μαριάννα είπε...

Νίκο ξέρεις ποιό είναι το υπέροχο, αυτό που δεν μπορούν να κατανοήσουν οι κοινοί θνητοί; :)))))
Οι πνευματικοί έρωτες. Που είναι τόσο αγνοί γι αυτό και είναι παντοτινοί. Η ποίηση, οι λέξεις, οι μουσικές, η ύψιστη μαγεία... ερωτικό κρεσέντο!
Και με πόσους στ' αλήθεια μπορούμε να μοιραστούμε αυτή την απόλαυση;
Η μετάφρασή σου απόψε μ' ανέβασε στα ουράνια...

Ευχαριστώ απ' την καρδιά μου!

flamencologio είπε...

" Mimi mamour ma poupoule mon Pérou
Dado dondon
Carotte ma crotte
Chouchou p'tit cœur
Cocotte
Chérie p'tite chèvre
Mon p'tit péché mignon
Concon
Coucou
Elle dort."
(από τον Υπερσιβηρικό της Μπλαιζ Σαντράρ)

flamencologio είπε...

διόρθωσις: ΤΟΥ Μπλαιζ Σαντράρ!