Mary Shelley

 

Μαίρη Γούλστονκραφτ Σέλλεϋ (Mary Wollstonecraft Shelley) (Λονδίνο, 30 Αυγούστου 1797 – 1 Φεβρουαρίου 1851)

Τι ζωή!

Η Μαίρη Σέλλεϋ, χήρα του ποιητή Πέρσι Σέλλεϋ, είχε συμφωνήσει με τον πεθερό της να μη χρησιμοποιεί το οικογενειακό τους όνομα. Ως αντάλλαγμα δέχθηκε ένα καταπίστευμα που τη βοήθησε να συντηρηθεί στο υπόλοιπο της ζωής της. Σε ηλικία 25 ετών οι περιπέτειές της συναγωνίζονταν αυτές των ηρώων της: κλέφτηκε με τον αγαπημένο της, που ήταν νυμφευμένος με άλλη. Εκαναν τρία παιδιά, τα δύο πέθαναν μωρά και εκείνος πνίγηκε με ιστιοφόρο στην Ιταλία. Συμπυκνωμένη λύπη για μια νέα γυναίκα, πολύ ιδιαίτερη στην εποχή της. Στα ελληνικά κυκλοφορεί μόνο το μυθιστόρημά της Φρανκενστάιν ή ο Σύγχρονος Προμηθέας (όπως είναι ο πλήρης τίτλος), με μεταφραστικές επιλογές: Ερρίκου Μπελιέ (εκδόσεις της Εστίας 1993), Ντενίζ Ρώντα (εκδόσεις Παπαδόπουλου, 1997), Εύης Βαγγελάτου (Ελληνικά Γράμματα, 2005). Τα τρία διηγήματα, με σχόλια και μετάφραση του ποιητή Γιώργου Μπλάνα, συμπληρώνουν για τον έλληνα αναγνώστη την εικόνα από μία βιβλιογραφία που περιλαμβάνει τέσσερα μυθιστορήματα και πολλά διηγήματα.

Ο τόμος που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ερατώ συγκεντρώνει τις ιστορίες Ο θνητός αθάνατος, Ο διάδοχος των Μοντόλφο και Φερδινάνδος Εμπολι. Το πρώτο αναπτύσσεται πάνω στο εύρημα της αθανασίας: ο ήρωας δοκιμάζει κατά λάθος ένα ελιξίριο και παραμένει στην ίδια νεαρή ηλικία. Η αγαπημένη του γερνάει, τη γηροκομεί, και τότε αρχίζει να υιοθετεί ρόλους, μέχρι που βαριέται και αποφασίζει να δώσει ένα τέλος. Οι άλλες δύο ιστορίες αφορούν τις δυσκολίες που βάζουν στον έρωτα οι κοινωνικές συμβάσεις. Το πεζογράφημα Φερδινάνδος Εμπολι είναι ίσως το πιο ενδιαφέρον από απόψεως πλοκής. Δύο άνδρες πανομοιότυποι στην όψη, ο πλούσιος και ο φτωχός, ο νόμιμος κληρονόμος και ο νόθος γιος, διεκδικούν την ίδια κόρη. Τρία διηγήματα γοτθικής υφής, που δεν αποτελούν κάποια αποκάλυψη ούτε θα δώσουν στον αναγνώστη την αίσθηση πως διάβασε ό,τι καλύτερο γράφτηκε τον 19ο αιώνα. Πλην όμως αποτελούν μέρος μιας μυθολογίας. Η Μαίρη Σέλλεϋ, φίλη του Τζον Κιτς και του Λόρδου Βύρωνα, παραμένει δημοφιλής γι' αυτό που υπήρξε, όχι μόνο για όσα έγραψε.

Η Σέλλεϋ γεννήθηκε στο Λονδίνο το 1797 ως Μαίρη Γούλστονκραφτ Γκόντουιν, από γονείς που, όπως λέγεται, «είχαν ριζοσπαστικές απόψεις». Η μητέρα της, με προχωρημένες θέσεις στο γυναικείο ζήτημα, απεβίωσε στη γέννα. Ο πατέρας της βρήκε άλλη σύζυγο και έτσι η Μαίρη μεγάλωσε στη σκιά των ετεροθαλών αδελφών της, που είχαν όλα τα προνόμια. Δεν την έστειλαν ποτέ στο σχολείο αλλά μορφώθηκε από τις οικογενειακές συναναστροφές. Ο ποιητής Σ.Τ. Κόλεριτζ ήταν τακτικός επισκέπτης, όπως και ο νεότερος Πέρσι Σέλλεϋ. Το ειδύλλιο με τον τελευταίο ξεκίνησε - πού αλλού για Ρομαντικούς; - στο νεκροταφείο. Η έφηβη Μαίρη πήγαινε στον τάφο της μητέρας της συνοδευόμενη από τον Πέρσι. Εκείνος εγκατέλειψε την εγκυμονούσα γυναίκα του και έφυγαν με την αγαπημένη του στην ηπειρωτική Ευρώπη. Οι απόψεις τού πατρός της, περί ελευθέρων σχέσεων, δεν ίσχυσαν στην περίπτωση της κόρης και διέκοψε τις επαφές μαζί της. Η Μαίρη Γκόντγουιν ως επίσημη σύντροφος του Σέλλεϋ φιλοξενήθηκε το 1816 στη Ελβετία, στη βίλα του Λόρδου Βύρωνα (εραστή της ετεροθαλούς αδελφής της Κλερ Κλεμόντ). Εκεί, ως γνωστόν, κατόπιν στοιχήματος, ξεκίνησαν όλοι να γράφουν από μία ιστορία με φαντάσματα. Η Μαίρη το πήρε στα σοβαρά και έγραψε τον Φρανκενστάιν (το ολοκλήρωσε μετά το τέλος της διαμονής της εκεί).

Ο έρωτας του Πέρσι Σέλλεϋ για τη Μαίρη εξαντλήθηκε αρκετά γρήγορα. Της πρότεινε να οργανώσουν ένα κοινόβιο όπου εκείνος θα ζούσε με την Κλερ Κλεμόντ και εκείνη με τον φίλο του Τόμας Χογκ. Αλλαζαν διαρκώς τόπο διαμονής (μεταξύ Αγγλίας, Ελβετίας, Ιταλίας). Εν τω μεταξύ η πρώτη και νόμιμη σύζυγος του Σέλλεϋ αυτοκτόνησε και έτσι το ζεύγος αποφάσισε τον γάμο ώστε να αναλάβει την κηδεμονία των ορφανών - κάτι που δεν επετράπη. Η δημιουργός του Φρανκενστάιν πέρασε περιόδους κατάθλιψης που οφείλονταν εν μέρει στην ερωτική εγκατάλειψη και κυρίως στον θάνατο των δικών της παιδιών. Είχε φανταστεί ότι ο ποιητής τον οποίο ερωτεύτηκε θα της πρόσφερε οικογενειακή ασφάλεια. Αντ' αυτού βρέθηκε σε καταστάσεις τόσο περίπλοκες που δεν μπορούσε να ανεχθεί παρά την ελευθέρια ανατροφή της. Οταν πια έμεινε χήρα, το 1822, αφιερώθηκε σε δύο πράγματα: στον μοναδικό γιο που επιβίωσε και στην επιμέλεια των ποιημάτων του Πέρσι Σέλλεϋ. Τα δικά της γραψίματα της φαίνονταν δευτερεύοντα.

ΛΩΡΗ ΚΕΖΑ

Διαβάστε περισσότερα: To Bήμα