Η Λαμπρή της γιαγιάς

Η εγγονή 16 χρόνων με περιπαιχτική διάθεση, τρώγοντας ένα μήλο και κοιτώντας τον μαύρο ουρανό από το παράθυρο, σκέφτεται ότι σε λίγο θα ρίξει τουλούμια και όχι τίποτ' άλλο, θα την κλείσει μέσα και βαριέται του θανατά. Απέναντί της η γιαγιά καθισμένη δίπλα στο τζάκι, πλέκει μια δαντέλα και είναι εντελώς αφοσιωμένη στο βελονάκι της. Ή μήπως στις σκέψεις της;

- Γιαγιά να σε ρωτήσω κάτι; Αδιάκριτο όμως.
- Ναι κόρη μου να με ρωτήσεις ότι θέλεις.
- Σίγουρα;
- Μα ναι σου λέω...πες μου...
- Του τα 'χες φορέσει του παππού; (χιχιχιχι)
- Βρε Αντωνία δε σου 'χω πει δε μου αρέσουν αυτές οι εκφράσεις;
- Έλα ρε γιαγιά στη γραμματική θα κολλήσουμε; Τόνια με λένε, αν θυμάσαι. Λέγε κι έχω αγωνία, τον είχες κερατώσει ποτέ;
- Με την έννοια που το λες εσύ Τόνια μου, όχι.
- Με ποιά έννοια τότε ρε γιαγιούλα, για πες μου την εκδοχή σου γιατί μπορεί να μου αρέσει.
- Πριν να μου φέρουν προξενιό το μακαρίτη, αγιασμένο να 'ναι το κοκαλάκι του παιδί μου, χρυσός άνθρωπος ο παππούλης σου, αγαπούσα κάποιον άλλον. Τον Λευτέρη, της Διαμαντούλας το γιο, που έμενε απέναντι από το σπίτι μας.
- Έλααα...τη θυμάμαι τη γιαγιά εκείνη, μου αγόραζε λουκούμια και με στούμπωνε κι η μαμά γινόταν θηρίο γιατί είχα γίνει βόδι...πολύ γριούλα ήταν...λοιπόν;
- Ναι η κακομοίρα Θεός σχωρέστηνα παιδάκι μου, κόντεψε να στοιχειώσει 102 χρονώ πέθανε.
- Για λέγε ρε γιαγιά μ' έσκασες.
- Με το Λευτέρη αγαπηθήκαμε από την πρωτη μέρα που κοιταχτήκαμε...είμαστε δεν είμαστε δυο χρονώ. Μαζί τα κάναμε όλα. Μαζί μάθαμε να περπατάμε, να μιλάμε, να τρέχουμε στα χωράφια μέσα στα κλήματα, στις ελιές, να πηδάμε την απλωμένη σταφίδα, να ξαπλώνουμε στα χρυσαφένια στάχυα, να πηδάμε τις φωτιές του Αη Γιαννιού του Κλήδωνα, μαζί σχολειό...μαζί μάθαμε να κολυμπάμε, αυτός με πρωτανέβασε στο άλογο και με πήγε βόλτα στο δάσος με τις χαρουπιές...τρώγαμε χαρούπια και γελούσαμε...παίζαμε κυνηγητό και μπαίναμε στα ρυάκια και μουσκεύαμε, μού 'κοβε μυρτιές και μου 'φτιαχνε στεφάνια από ασπάλαθο, κολιέ από αγριολούλουδα, μπουκέτα για το πέτο από γιασεμιά. Κρυφτό τα βράδια του καλοκαιριού με όλα τα παιδιά κι εγώ κρυβόμουνα πίσω απ' τ' αγιόκλημα, στο πίσω μέρος του ιερού του Άη Δημήτρη, θυμάσαι το εκκλησάκι δίπλα απ' το σπίτι μας;
- Ναι...
- Κι ένα βράδυ μεγαλοβδομάδα ήτανε, οι μεγάλοι ήταν όλοι στην εκκλησία, ο τόπος μοσκοβόλαγε κόρη μου, παίζαμε κρυφτό κι εγώ κρύφτηκα στο γνωστό μέρος, πίσω απ' τ' αγιόκλημα, όταν ξαφνικά ήρθε δίπλα μου και μου έκανε σσσσσ... καθώς με πλησίαζε. Δεν έβγαλα άχνα να μη μας βρούνε, μα η καρδιά μου χτυπούσε δυνατότερα απ' την καμπάνα του Άη Δημήτρη...κι αυτός την άκουσε.
- Κι ενώ έτρεμε κι ο ίδιος, με αγκάλιασε και πήγε να με γαληνέψει μ' ένα απαλό, τόσο απαλό... αέρας ήτανε... δεν ήτανε φιλί, ίσα που άγγιξε τα χείλη μου, παιδί μου. Μα ήταν άγγιγμα Θεού. Ανέστησε τον Κύριο πριν την ώρα του και ντράπηκα γι αυτό, μα ήμουνα στον ουρανό, ζαλισμένη από χαρά κι από μια ταραχή πρωτόγνωρη που δεν την εξανάνιωσα ποτέ...


- Λοιπόν; Για πες γιαγιούλα μου... μετά;
- Μετά μας έψαχναν όλα τα παιδιά μα εμείς δεν είχαμε κουράγιο να φανούμε. Τρέμαμε από συγκίνηση, μα κι από φόβο πως θα μας καταλάβουνε. Καθόμασταν εκεί αμίλητοι και ντροπιασμένοι, αγκαλιά, χωρίς μιλιά μέσα σε μυρωδιές πασχαλινές και ύμνους απ' την εκκλησιά και τότε χαιδεύοντάς μου απαλά τα μαλλιά με ρώτησε αν θέλω να τον παντρευτώ.
- Τί του 'πες γιαγιούλα μου, τί του 'πες;
- Δεν είχα κουράγιο κόρη μου να μιλήσω έτσι ξεψυχισμένη που ήμουνα...μόνο του 'σφιξα το χέρι...κι αυτός κατάλαβε και μ' έσφιξε με δύναμη στον κόρφο του.
- Και μετά; Πόσω χρονώ ήσουνα γιαγιά;
- 13 παιδί μου θα γινόμουνα σε 6 μήνες κι αυτός σε 5.
- Λοιπόν;
- Λοιπόν δεν ήθελε η μοίρα κόρη μου να 'μαστε μαζί. Δεν ήθελε...Την Κυριακή ανήμερα Λαμπρής, σκοτώθηκε με το μηχανάκι αυτός κι ένας ξάδερφος του μαζί 20 χρονώ. Τους έκλεισε μια κούρσα και πέσανε σ' ένα χαντάκι...
- Όχι Χριστέ μου! Τι λες γιαγιούλα μου καλή!
(την αγκαλιάζει και κλαίγανε κι οι δυο...για ώρα)
- Και τον παππού;
- 7 χρόνια τον έκλαιγα κόρη μου. Ώσπου μια μέρα ήρθε ο παππούς. Τον είχε στείλει προξενιό η αδερφή της μάνας μου από τη Χώρα. Δεν ήθελα ν' ακούσω στην αρχή. Μα ήτανε άγιος άνθρωπος ο παππούς κι έτσι το αποφάσισα. Για το χατήρι όλων μας, κυρίως τω γονιώ μου που βασανίζονταν να με βλέπουνε να λιώνω σαν το κεράκι της Λαμπρής.
- Αχ αγαπημένη μου γιαγιά! Γιατί μου τά 'κρυβες όλα αυτά; Να τό 'ξερα να σ' αγαπάω πιο πολύ...
- Κοριτσάκι μου...έχει βάσανα καλό μου η αγάπη.
- Γιατί είπες όμως πως κεράτωσες τον παππού; Με πείραζες ε;
- Όχι παιδί μου...το ένιωθα... όλη μου τη ζωή ένιωθα σα να τον είχα προδομένο και τον έναν και τον άλλον. Ο παππούς καταλάβαινε και μου στεκότανε. Κάθε Πάσχα...έκανε ότι μπορούσε για να μη θυμάμαι. Κι εγώ ότι μπορούσα για να μη φαίνομαι. Μα ξέραμε κι οι δυο.
Κι όταν πέθαινε ξέρεις τι μού 'πε;
- Τί;
(ρωτά το παιδί ξεψυχισμένα...)
- Μου είπε: " Μαρία φεύγω...ήμουν ευτυχισμένος πολύ μαζί σου. Περάσαμε καλά. Δεν είχαμε πλούτη υλικά, μα είχαμε πλούτη στην καρδιά. Είσαι μια υπέροχη γυναίκα...και σ' ευχαριστώ... για τα παιδιά μας, για τα εγγόνια μας, για την αφοσίωσή σου. Θέλω μια χάρη μόνο... τελευταία"
- Τί σου ζήτησε γιαγιά;
- Ένα σταυρό παιδί μου, μου άφησε να κουβαλώ απ' τη μεγαλοσύνη της ψυχής του!
- Δηλαδή;
- Μου είπε σαν θα έρθει εκείνη η ώρα, είμαι ελεύθερη να πάω στο Λευτέρη και ότι δε θα δεχτεί να στερηθώ αιώνια, αυτό που μου στέρησε η ζωή προσωρινά...
- Ω Χριστέ μου...γιαγιάκα μου αγαπημένη! Τι φορτία είναι αυτά που κουβαλάς τόσα χρόνια και δε μιλάς...

Italo Nunes Vais, 1910, Oil on Canvas